نظریۀ اخلاقیِ امر الهی؛ بررسی و نقد نگرش دانس اسکوتوس

Authors

Abstract:

نظریۀ اخلاقیِ امر الهی، بنیان ارزش‌های اخلاقی را در اوامر وحیانیِ موجود در متون مقدس جست‌وجو می‌کند. دانس‌ اسکوتوس که در آرای کلامی خود به ارادۀ آزاد و قدرت مطلق خداوند اهتمام زیادی داشته، از جملۀ مدافعان این نظریه بوده است و ضمن اینکه منشأ الزام اخلاقی را ارادۀ الهی می‌داند، تقریر وجودشناختی متعادلی از این نظریه ارائه می‌دهد. عدم توجه به تفکیک امر از ارادۀ الهی و عدم وجود معیار واضحی در تشخیص ارادۀ الهی، ناسازگاری درونی و خودمتناقض بودن، حکم به عدم لزوم پایبندی غیردینداران به اصول اخلاقی و فقدان معیار اخلاقیِ ثابت برای قضاوت در باب درستی یا نادرستی امور به لحاظ اخلاقی، از جملۀ مهم‌ترین چالش‌ها فراروی ایشان در اتخاذ تقریری هر چند متعادل از نظریۀ اخلاقیِ امر الهی است. این مقاله با روشی تحلیلی و استنادی، ضمن تبیین نظریۀ امر الهی و بیان تقریرهای مختلف از آن، به قضاوت در باب تقریری خواهد پرداخت که اسکوتوس از این نظریه ارائه داده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نظریۀ اصلاح شدۀ امر الهی: دیدگاه آدامز در باب رابطۀ امر الهی و الزام اخلاقی

رابرت مری هیو آدامز کوشش می کند با ارائۀ تقریری جدید از نظریۀ امر الهی از آن دفاع کند. وی بیان می کند که نه خوبی اخلاقی بلکه فقط الزام اخلاقی را می توان از طریق امر الهی توضیح داد. وی ابتدا با روش معناشناختی تحلیلی از معنای الزام اخلاقی به دست می دهد، سپس می کوشد با تعیین بهترین نامزدی که می تواند نقش معناشناختی الزام را ایفا کند ماهیت الزام اخلاقی را دریابد. از نظر آدامز مهم ترین نقشی که از تح...

full text

امر الهی و الزام‏های اخلاقی: بررسی و نقد رابطهٔ دین و اخلاق از نگاه ریچارد ‌‌سوئین‌برن

به اعتقاد ریچارد ‌‌سوئین‌برن - فیلسوف دین معاصر - بر این باور است که فرمان‌های الهی بی‌ارتباط با مسائل اخلاقی نیستند؛ از آنجا که خداوند بزرگ‌ترین ‌‌‌مُنعم ماست، اگر کاری از ما بخواهد‌‌‌‌، انجام آن وظیفۀ ما خواهد بود، اما روشن است که او نمی‌تواند هیچ گاه سبب شود تا کاری که وظیفۀ ما نیست‌‌‌‌، وظیفۀ ما گردد.او،‌ در واقع، خداوند را ‌‌‌‌‌‌منشاء تکالیف اخلاقی دانسته و البته، با تفکیک میان احکام اخلاقیِ...

full text

بررسی نظریۀ امر الهی از دیدگاه ویلیام جی. وین‌رایت

از دیرباز دین و اخلاق دو عنصر مهم و اساسی در زندگی آدمی تلقی شده‌اند و نسبت بین این دو نیز، همیشه مسئلۀ بحث‌برانگیزی بوده و هست. از این‌رو مسئلۀ اصلی و عمدۀ این مقاله نیز بر محور این مسئلۀ اساسی استوار است و برآنیم که دیدگاه وین‌رایت در زمینۀ این پرسش را بررسی کنیم. در همین زمینه نظر وی را دربارۀ نظریۀ اخلاقی کانت، به‌ویژه نظر کانت در خصوص خودآیینی بیان و بررسی خواهد شد و سپس ارزیابی وین‌رایت د...

full text

بررسی تاریخی نظریۀ امر الهی و نقش‌های خدا در فلسفۀ اخلاق غرب

بر اساس نظریۀ امر الهی، خوبی و بدی اعمال وابسته به اوامر و نواهی الهی‌اند و از همین رو، امر/ ارادۀ الهی نقش و نمودی پررنگ در حوزۀ اخلاق دارد. شواهد اولیه بر این نظریه همراه با اشاره‌هایی  به نقش‌ خدا در اخلاق را می‌توان در محاورات سقراط و به‌ویژه رسالۀ اوثیفرون  سراغ گرفت، اما این نظریه، تقریرهای گونه‌گون و تکامل‌یافته‌تری نیز دارد و افزون بر  آباء کلیسا و اندیشه‌ورزانی چون آگوستین، گریگوری کبی...

full text

بررسی و نقد نظریۀ اخلاقی برگسون و مبانی آن با تأکید بر نقد اخلاق تکلیف‌محور کانت

از سرآغاز تفکر فلسفی تا ظهور کانت،‌‌ قوۀ عقل نظری، بنیاد قوۀ عقل عملی لحاظ شده است. از جمله فیلسوفان صاحب نظر و تأثیرگذار غرب ـ در حوزۀ عقل عملی و اخلاق‌‌ ـ هانری برگسون فرانسوی است. در نظام فکری برگسون‌‌، با تغییر معنای ادراک به‌عنوان نخستین ثمرۀ کنش و واکنش، ایماژ انسان با عالم خارج‌‌، عمل و قوۀ عقل عملی بر نظر‌ورزیْ تقدم می‌یابد و نتیجۀ این چرخش مبنایی‌‌، در اخلاق برگسون نمایان می‌گردد. با تو...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 15  issue 3

pages  719- 738

publication date 2018-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023